ΕΝΑΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ (ΜΕΡΟΣ ΔΕΚΑΤΟΤΕΤΑΡΤΟ)

ΕΠΙΛΟΓΟΣ 2

Άφησα τελευταίο έναν προβληματισμό που είχα μετά από την περιήγηση αυτή, στην Μεγάλη Ελλάδα. Με ότι προσφέρεται, από οργανομένα πρκτορεία, βλέπει κανένας, όλο το μεγαλείο της κλασσικής Ελλάδος, όπου και να γυρίσει και να σταθεί. Μένει, ή ίσως υπάρχει κίνδυνος να μείνει, με την εντύπωση, ότι όλα σταματούν, λίγο πριν από Βυζάντιο. Υπάρχει όμως και η Βυζαντινή Μεγάλη Ελλάδα, η συνέχεια της Κλασσικής, με κύριο εκπρόσωπό της τις Βυζαντινές εκκλησίες και τα μοναστήρια. Είναι αλήθεια πως η κατάστασή τους αλλά και η προσβασιμότητά τους, από φυσικής αλλά και ενημερωτικής πλευράς, για τον πολύ κόσμο, που παρέχεται σε πρώτη φάση από τα διάφορα γραφεία ταξειδίων, δεν είναι αυτή που δίνεται, για τα μνημεία της Κλασσικής Ελλάδος. Θα μπορούσε και πρέπει να είναι καλύτερη.

Θα ήθελα όμως να αφήσω εδώ στο ημερολόγιό μου, τις σκέψεις ένός Αδελφού Μοναχού, πρωτεργάτη που αγωνίζεται, εκεί στη Μεγάλη Ελλάδα, κόκος κι αυτός μέσα στην προσπάθεια και άλλων, να αναδείξει αυτήν την πτυχή, το κομμάτι της Βυζαντινής Μεγάλης Ελλάδος.


Η
ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ
ΣΗΜΕΡΑ


ΚΟΣΜΑ μοναχού
Ιερά Μονή οσίου Ιωάννου του Θεριστού.
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ
S.M di SAN GIOVANNI THERISTIS
89040 BIVONGI (RC) – ITALIA
Tel 0039-964-734017


΄Ολοι μάθαμε στα σχολεία μας για τις αποικίες των αρχαίων προγόνων μας στη Νότιο Ιταλία και Σικελία. Ο πατέρας της τραγωδίας, ο Αισχύλος, άφησε την τελευταία του πνοή στην Γέλα της Σικελίας και ο πατέρας της ιστορίας, ο Ηρόδοτος, πέθανε στους Θουρίους, λίγο πιο κάτω από τον Τάραντα. Ο Πλάτων αργότερα, ‘’ότε ήμην νέος’’, όπως έγραψε στα γεράματά του, διάλεξε τις Συρακούσες, για να πραγματώσει τα πολιτικά του οράματα. Και σήμερα ακόμη σώζονται και θαυμάζονται οι αρχαίοι ναοί του Ακράγαντα και το θέατρο του Ταυρομενίου.

Ως νεοέλληνες όμως, διαπράξαμε ολέθριο σφάλμα που δεν ασχοληθήκαμε και με τον χριστιανικό ελληνισμό της περιοχής αυτής. Για 5 περίπου αιώνες η περιοχή που περιέχεται στα άτυπα όρια που οι ίδιοι οι Ιταλοί ονομάζουν Μεγάλη Ελλάδα, υπήγετο απ΄ ευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και ανέδειξε πλήθος Οσίων και Ομολογητών, αντέταξε δε σθεναρή άμυνα, στο βίαιο εκλατινισμό που κατά καιρούς είχε επιχειριθεί. Η περίπτωση των Οσίων Βαρθολομαίου και Λουκά, μετά το Σχίσμα, οι οποίοι διασώθηκαν θαυματουργικά από τις φλόγες που άναψαν οι Λατίνοι, τους οποίους οι Όσιοι, ήλεγχαν και στιλίτευαν, είναι μία από τις πολλές που μπορεί κανείς να αναφέρει.

Η βαθμιαία όμως αποξένωση της περιοχής από την Ορθόδοξη Ανατολή, η παρακμή του Βυζαντίου, η εκδίωξη των ορθοδόξων επισκόπων , ο επιτεινόμενος έλεγχος στον ορθόδοξο μοναχισμό και ο γενικότερος εκλατινισμός της περιοχής, έθαψαν έναν ολόκληρο πνευματικό πολιτισμό. Έτσι το 1480, ο πρώην αγιορείτης μοναχός Αθανάσιος Χαλκιόπουλος, στον Ιέρακα (GERASE), αντικατέστησε το ορθόδοξο τυπικό με το λατινικό. Στα 1572, στο κεφαλοχώρι των σημερινών ελληνόφωνων χωριών της Καλαβρίας, στο Γιαλό του ΒΟΥΑ (BOVA MARINA), έκανε το ίδιο ο αρμενοκύπριος επίσκοπος Ιούλιος Σταυριανός.

Όλα έδειχναν ότι η Μεγάλη Ελλάδα της εποχής του Βυζαντίου, δεν θα γινόταν γνωστή, στο ευρύτερο ξένο και ελληνικό κοινό, που τα τελευταία χρόνια πύκνωνε τις επισκέψεις του, στις ελληνόφωνές περιοχές της Καλαβρίας και της Απουλίας. Η εποχή αυτή θα αποτελούσε υπόθεση των αρχαιολόγων και των μουσείων.
Το φθινόπωρο όμως του 1994, ομάδα Μοναχών από το Άγιο Όρος, εγκαταστάθηκε στο ερειπωμένο μοναστήρι του Οσίου Ιωάννου του Θεριστού. Με έδρα την Μονή ιερομόναχος τελεί σποραδικά Λειτουγίες στις εκκλησίες του Ρήγιου, Καταντζάρο της Καλαβίας καθώς και στις Σικελικές πόλεις της Μεσσήνης και Κατάνης.
Πρόσφατα, το ελληνόφωνο χωριό του Γαλλιτσιανού, παρεχώρησε στην Μονή, τοποθεσία στην οποία ανεργέθηκε εκκλησία, ονομαζόμενη ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ , που ως μετόχι, θα υπάγεται στο Μοναστήρι του Θεριστού και μ’ αυτόν τον τρόπο, κατέστη κέντρο αναφοράς των Ορθοδόξων της Μεγάλης Ελλάδος.

Την Ιστορία πρέπει να την μελετούμε συνεχώς και σε βάθος. Λαοί χωρίς μνήμη είναι καταδικασμένοι να εξαφανισθούν μέσα στη σύγχρονη καταναλωτική και τηλεοπτική ισοπέδωση. Για να εξηγήσουμε το παρόν, πρέπει να σπουδάσουμε το παρελθόν, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε αιχμάλωτοι του χρόνου. Η γνώση του παρελθόντος είναι αναγκαία αφετηρία, αλλά δεν αρκεί. Αν δεν επικονωνήσουμε με τον σύγχρονο άνθρωπο, τότε η παρουσία μας εδώ μοιάζει με αρχαιολογική παράδοση. Για μας ο τόπος της αρχαίας και Βυζαντινής Μεγάλης Ελλαδος, δεν είναι απλώς μια ανάμνηση, ένα απέραντο μουσείο, γιατί μουσείο είναι η ληξιαρχική πράξη θανάτου ένός πολιτισμού!

Η καθ΄όλα αξιέπαινη αρχαοελληνική σκέψη δεν έχει την εσχατολογική προοπτική του χριστιανισμού ο οποίος ξέρει να ‘’κινεί’’ την Ιστορία και να στρέφεται προς το μέλλον. Έτσι δίπλα στα αγιασμένα ερείπια των αείμνηστων προγόνων μας, αποθέσαμε ευλαβικά, σύγχρονες εικόνες που φιλοτέχνησαν οι αγιογράφοι μας. Το λιβάνι χαϊδεύει τους τοίχους και εισέρχεται μέσα στις σχισμές του, ο τόπος εμπνέει συνεχώς για νέες δημιουργίες, δεν είναι νεκροταφείο. Πρόκειται για ένα εξαίσιο, απέραντο και πλούσιο πεδίο της Ιστορίας, που επιφυλάσσει στον προσκυνητή – και όχι στον τουρίστα – ευχάριστες εκπλήξεις. Κοντά στις σπασμένες κολώνες αρχαίου ναού, ψηλαφούμε μια μισοσβησμένη τοιχογραφία. Όλα για μας είναι παλιά και όλα είναι καινούργια και επίκαιρα, αφού τα ζωογονεί το Πνεύμα της Εκκλησίας.

Στην πολύχρονη πνευματική του διαδρομή, ο Ελληνισμός μεγαλούργησε όταν ανοίχθηκε και διαλέχθηκε με άλλους λαούς και πολιτισμούς. Πρέπει πάντοτε να μην ξεχνάμε τον μεγάλο ρόλο που έπαιξαν οι αποικίες κατά την αρχαιότητα, αλλά και την οικουμενικότητα της ορθοδόξου Βυζαντινης Αυτοκρατορίας η οποία εφώτισε πλήθος εθνοτήτων. Πιστεύουμε ότι το οικουμενικό είναι αληθινό και το αληθινό είναι οικουμενικό.

Η Μεγάλη Ελλάδα, με το πλούσιο παρελθόν της, με την σύγχρονη ορθόδοξη παρουσία της, με τις δυνατότητες που παρέχει σήμερα η PAX EUROPA, μπορεί να αποτελέσει ένα ανοικτό και διαρκές βήμα απ΄όπου, χωρίς εθνικιστικές υστερίες και φανατισμούς, μπορούμε να μιλούμε και να συζητούμε συνεχώς, γιατί ΄΄ΚΑΘΕ ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ΄΄
Με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο τα λόγια του. Εκεί πρέπει να τείνουν όλες οι προσπάθειες όλων, των ανωνύμων, οργανωμένων συλλόγων, ανθρώπων που έχουν την δυνατοτητα, μές από συζητήσεις και ανταλλαγή απόψεων, ακόμη και από το συντεταγμένο κράτος ή/και την Εκκλησία.

Με ευχαρίστηση ενημερωθήκαμε, ότι σε ορισμένες εκκλησίες της νοτίου Ιταλίας, επιτράπηκε η εφαρμογή του ελληνιού τυπικού στις λειτουργίες των Ορθόδοξων, έστω και με λατινικούς χαρακτήρες.

Όχι για τίποτε άλλο, (μακρυά από μας, τα μεγαλόσχημα και χωρίς ουσία συνθήματα που ξεφεύγουν από την ιστορική γνώση), αλλά για την Ελλάδα ρε ……….το!!